Το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΙΔΟΣ) που έχει ιδρύσει ο Σύνδεσμος ΑΕ και Επιχειρηματικότητας και η Ελληνική Ένωση για την Ομοσπονδία της Ευρώπης (#ΕΕνΟΕ) διοργάνωσαν στις 8.4.2024 στην Αθήνα από κοινού συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με θέμα:
Μπροστά στις ευρωεκλογές: Προοπτικές και προτάσεις για την ευρωπαϊκή ενοποίηση
Τα κύρια σημεία της συζήτησης:
Ο Παναγιώτης Ιωακειμίδης, Ομότιμος Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής ΕΚΠΑ, επικεντρώθηκε στη θεσμική διάσταση. Διατύπωσε την άποψη ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που θα μπορούσε μέχρι το 1985 να χαρακτηριστεί ως ένα talking shop της Ευρώπης (καφενείο) έχει αναδειχθεί σ’ ένα σημαντικό θεσμό όπου συμπράττει σήμερα στο 85% της παραγωγής της ενωσιακής νομοθεσίας. Σύμφωνα με τον κ .Ιωακειμίδη, οι σημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ είναι πολλές καθώς για πρώτη φορά έχουμε την αλλαγή ταυτότητας της Ευρώπης από Project of Peace (επιχείρηση ειρήνης) σε Project of War (επιχείρηση πολέμου), ενώ η άνοδος της ακροδεξιάς θα καταστεί επικίνδυνη, ιδιαίτερα εάν συνεργαστεί με την κεντροδεξιά. Ο κ. Ιωακειμίδης, υποστήριξε ότι μόνο μια υπερεθνική με ομοσπονδιακή λογική Ευρώπη – και όχι μια διακυβερνητική – μπορεί να καταστεί αποτελεσματική και να εξυπηρετεί την Ελλάδα. Μια τέτοια Ευρώπη θα πρέπει να στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: α) σ’ ένα υπερεθνικό σύστημα διακυβέρνησης που θα δρα και θα συμβάλλει στο πλαίσιο μιας κοινωνικής Ευρώπης, της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας. Συνεπώς, θα πρέπει να καταργηθεί η ομοφωνία , όπου υπάρχει ακόμα και τώρα. Ωστόσο θα πρέπει να υφίσταται μια κλείδα ασφαλείας για ζητήματα που αφορούν την εξωτερική πολιτική και άμυνα. Επίσης, θα πρέπει να συγχωνευθεί η Προεδρεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με εκείνη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε μια ενιαία Προεδρεία της ΕΕ, β) σε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο και γ ) στην ανάπτυξη μια αποδοτικής Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας. Όλα αυτά για να πραγματοποιηθούν ναι μεν χρειάζεται η αλλαγή των Συνθηκών αλλά μπορούν να γίνουν και με τις Πράξεις Προσχώρησης της ένταξης νέων κρατών, ούτως έτσι εάν γίνει η διεύρυνση να γίνει ταυτόχρονα και η μεταρρύθμιση της ΕΕ.
Ο Δημήτρης Τσιόδρας, δημοσιογράφος, Διευθυντής Γραφείου Τύπου Πρωθυπουργού, υποψήφιος Ευρωβουλευτής Ν.Δ. αφού ανέφερε ότι η ΕΕ παραδοσιακά από τον καιρό του ψυχρού πολέμου αποτελούσε καταναλωτή ασφαλείας κάτω από την αμερικανική ομπρέλα, τόνισε, ότι σήμερα οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται περισσότερο για την στρατιωτική και οικονομική άνοδο της Κίνας. Παράλληλα η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με τρεις πολέμους – προκλήσεις που πρέπει να διαχειριστεί: ο πόλεμος Ρωσίας –Ουκρανίας, ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή και οι συρράξεις στην υπο- σαχάρια Αφρική, ενώ η τεχνολογική της υστέρηση σε σχέση με τους ανταγωνιστές της είναι εμφανής. Παράλληλα, οι επερχόμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ είναι άλλη μια παράμετρος που η ΕΕ πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη. Ο κ. Τσιόδρας υπογράμμισε ότι για να αντιμετωπίσει με επιτυχία η ΕΕ αυτές τις προκλήσεις θα πρέπει να επαναπροσδιορίσει το όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης που θα πρέπει να δράσει ως αφυπνιστική δύναμη και να αναδείξει την κατάλληλη πολιτική ηγεσία. Τέλος, σε επίπεδο άμυνας – ασφάλειας τα σύνορα των κρατών – μελών της ΕΕ θα πρέπει να θεωρηθούν ως σύνορα της Ευρώπης.
Ο Νίκος Φαραντούρης, Καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου Πανεπιστημίου Πειραιά, Σύμβουλος Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προέδρου ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία τόνισε ότι στην Ελλάδα υφίσταται ένας ιδιότυπος δυισμός. Από τη μια είναι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και από την άλλη οι ελληνικοί. Αλλά στην πραγματικότητα, είμαστε όλοι μαζί.Η Ευρώπη και η Ελλάδα, στην πορεία τους, συμπεριλαμβάνουν η μια την άλλη με αίσθηση ενότητας. Ο κ. Φαραντούρης στη συνέχεια υπογράμμισε ότι η ομοφωνία μπορεί να είναι το αποκούμπι του ασθενεστέρου και ότι υπάρχουν αναγκαιότητες καθώς δύσκολα οι μεγάλες δυνάμεις της ΕΕ τείνουν διαμορφώνουν την πολιτική της Ένωσης με βάση τα συμφέροντά τους. Συνεπώς, χρειάζεται η ομοφωνία στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας.
Ο Ανδρέας Σπυρόπουλος, Γραμματέας Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής και υποψήφιος ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, ανέδειξε το ζήτημα της πράσινης μετάβασης και της κλιματικής αλλαγής που το συνέδεσε με την περιφερειακή ανάπτυξη. Μια πρόκληση που θα ταλανίσει την Ευρώπη για πολλά χρόνια. Υπογράμμισε ότι θα πρέπει να υπάρξει ενεργειακή μετάβαση αλλά το ερώτημα είναι προς ποια κατεύθυνση. Με πράσινο πρόσημο και με ανανεώσιμες πηγές ή όχι; Τόνισε, ωστόσο, ότι προκύπτουν ζητήματα ενεργειακής Δημοκρατίας και Δικαιοσύνης. Πόσο εύκολη και προσβάσιμη είναι η πράσινη μετάβαση για τον απλό πολίτη και για τον πρωτογενή τομέα; Υπάρχουν ίσες ευκαιρίες και ίδιες δυσκολίες στη μετάβαση; Στο νησιωτικό χώρο, λόγου χάρη, το μεγαλύτερο ζήτημα είναι η ξηρασία και η λειψυδρία η ενώ ανεξέλεγκτη δόμηση επεκτείνεται. Ο κ. Σπυρόπουλος, τέλος, κάνοντας μια αποτίμηση, διαπιστώνει ότι η πρόληψη είναι πιο σημαντική από την αντιμετώπιση. Η Ελλάδα, ωστόσο δεν εκμεταλλεύτηκε, στον βαθμό που θα μπορούσε, το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας ενώ είναι απολύτως αναγκαία η αναβάθμιση της πολιτικής προστασίας στην Ευρώπη.
Ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, οικονομολόγος, υπεύθυνος Πολιτικού Σχεδιασμού – υποψήφιος Ευρωβουλευτής «Νέα Αριστερά» υπογράμμισε ότι η δημοσιονομική πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ο κοινοτικός προϋπολογισμός αποτελούν την ραχοκοκαλιά των προβλημάτων. Εάν δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι πόροι τότε δεν είναι δυνατόν να βρούμε λύσεις για το οποιοδήποτε πρόβλημα. Παράλληλα, τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα στην ΕΕ έχουν μια ιδιάζουσα σημασία και δεν αποτελούν ένα μόνο ευχολόγιο. Ο κ. Σακελλαρίδης αναφερόμενος στους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ τόνισε ότι πέρασαν από πολλές μεταβολές. Το 2012 με το δημοσιονομικό Σύμφωνο απέκτησαν μεγαλύτερη αυστηρότητα. Όπως αποδείχθηκε, ωστόσο, η οικονομική λιτότητα που επιβλήθηκε στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης ήταν στην πραγματικότητα μια αυτο- εξόντωση για την ΕΕ, η οποία θα έπρεπε να δώσει δημοσιονομικό χώρο ώστε να μπορεί να πετύχει την πράσινη ανάπτυξη. Σε αυτό το πλαίσιο, ανέφερε δημιουργείται ένα τρίλημμα: Θα πρέπει να αυξηθούν οι δημοσιονομικές επενδύσεις; θα πρέπει να επιβληθεί δημοσιονομική προσαρμογή ή να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα; Ο κ. Σακελλαρίδης, αναφερόμενος στους νέους δημοσιονομικούς κανόνες που υιοθετήθηκαν τον Φεβρουάριο του 2024 από την ΕΕ, παρόλο που διαθέτουν μια σχετική ευλυγισία, υποστήριξε ότι έχουν το στίγμα των πολιτικών λιτότητας καθώς οι δημόσιες δαπάνες δεν εξαιρούνται από τον υπολογισμό των επιτρεπομένων ελλειμμάτων, ενώ το αποτέλεσμα της επιβάρυνσης στις κοινωνικές επενδύσεις οδηγεί στην αύξηση της ακροδεξιάς. Τέλος, ο κ.Σακελλαρίδης, υποστήριξε ότι το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας, η λειτουργία του οποίου λήγει το 2026, παίζει σημαντικό ρόλο για την αντιμετώπιση της κρίσης στην ΕΕ. Υποστήριξε, ωστόσο, εμφαντικά ότι θα μπορούσε να αποφασιστεί το Ταμείο να καταστεί ένας μόνιμος μηχανισμός για να είναι σε θέση η ΕΕ να ανταποκριθεί στις πολυκρίσεις. Το θέμα είναι να υπάρχει πολιτική βούληση, κάτι που είναι ζήτημα πολιτικών συσχετισμών.
Ολόκληρη η συζήτηση ΕΔΩ
